Ostatnimi czasy mamy do czynienia z istotnymi zmianami nie tylko obszarze gospodarki odpadami, ale również przepisów regulujących postępowanie inwestycyjne przed Organami administracji publicznej.
W sierpniu Prezydent podpisał nowelizację Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie natomiast w dniu 11.10.2019 r. wchodzi w życie nowe Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839), określająca katalog przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie oddziaływać na środowisko.
Powyższe zmiany prawne mają charakter porządkujący i dostosowawczy, jednak w głównej mierze ich zadaniem jest ułatwienie prowadzenia inwestycji i uzyskiwania decyzji środowiskowych. Poniżej znajduje się skrótowe przedstawienie najważniejszych zmian prawnych:
Decyzje o uwarunkowaniach środowiskowych 2019 – podstawowe zmiany
W przypadku przedsięwzięć, które nie są zobowiązane do dokonania oceny oddziaływania na środowisko (mogą zatem uzyskać decyzję w oparciu o przedstawienie karty informacyjnej), decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana zostanie bez uprzedniego postanowienia (co miało miejsce dotychczas). Dodatkowo wojewódzkie przedstawicielstwa Państwowej Inspekcji Sanitarnej mogą zadecydować o braku konieczności uczestnictwa tej instytucji w procesie ubiegania się o wydanie oceny oddziaływania na środowisko. Oczywistą konsekwencją takich rozwiązań jest usprawnienie działania instytucji zajmujących się wydawaniem decyzji środowiskowych.
Ułatwiony zostaje proces przedłużenia czasu obowiązywania decyzji środowiskowej, poprzez zlikwidowanie niejasnych punktów. W nowych przepisach usunięty został bowiem zapis odnośnie do konieczności wykazania, że dana inwestycja wykonywana jest etapowo (takie dowody musiały znaleźć się w Raporcie oddziaływania na środowisko lub Karcie informacyjnej). Takie wyrażenie było problematyczne w interpretacji, dlatego zdecydowano się całkowicie z niego zrezygnować. Powyższa zmiana ma wpłynąć na przejrzysty proces przedłużania ważności decyzji oraz ujednolicenie procedury (trudności interpretacyjne wpływają często na niespójne wnioski w różnych jednostkach odpowiedzialnych za przeprowadzanie postępowania).
Kolejnym uproszczeniem procedury ubiegania się o decyzję środowiskową jest zniesienie konieczności załączania wypisu z rejestru gruntów do wniosku. Pierwszym argumentem przemawiającym za wyborem takiego rozwiązania był skomplikowany proces pozyskiwania wypisów. Niejednokrotnie musiały pochodzić one z kilku urzędów, a ich liczba sprawiała, że było to działanie absorbujące – chodzi tutaj zarówno o czas przeznaczony na załatwianie spraw urzędowych, jak i niezbędne do tego celu fundusze. Drugą ważną kwestią, skłaniającą do likwidacji wspomnianego obowiązku był fakt, że wypisy z rejestru gruntów ulegały często dezaktualizacji jeszcze w czasie trwania procedury urzędowej.
Nowe zasady wyznaczania stron w postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej
Od tej chwili stronami będą wnioskodawca oraz wszystkie pozostałe podmioty, które posiadają nieruchomości znajdujące się w obszarze oddziaływania danej inwestycji. Ów obszar został precyzyjnie zdefiniowany przez ustawodawcę. W myśl wprowadzonych przepisów będą to:
- tereny, na których prowadzona będzie dana inwestycja, a także wszystkie działki znajdujące się w odległości 100 m od granic tego obszaru;
- działki, na których mogłyby zostać naruszone normy jakości odnośnie do środowiska naturalnego, spowodowane oddziaływaniem prowadzonej inwestycji;
- działki, które narażone są na pewne utrudnienia oraz ograniczenia, związane z oddziaływaniem prowadzonej inwestycji. Takie oddziaływanie może prowadzić często do uniemożliwienia eksploatacji działki w zgodzie z jej przeznaczeniem i statusem prawnym.
Zmianie uległa definicja obszaru oddziaływania planowanego przedsięwzięcia. Dotychczas stroną w postępowaniu były wszystkie podmioty sąsiadujące z działką, na której prowadzona była inwestycja. Prowadziło to do sytuacji, w której nieruchomość znajdująca się w znacznej odległości (nawet kilka kilometrów) od wspomnianego obszaru, w przypadku dużej działki, uprawniała do zyskania przymiotu strony postępowania. W tym samym czasie nieruchomość oddzielona niewielką działką nie wiązała się dla właściciela z takimi uprawnieniami. W oczywisty sposób nie było to rozwiązanie optymalne, dlatego zapis o sąsiedztwie zastąpiono kryterium odległości.
Nowe zapisy określają, że stronami postępowania o wydanie decyzji środowiskowych stają się podmioty władające nieruchomościami znajdującymi się na obszarze obejmującym do 100 m od granic działki przeznaczonej pod inwestycję. Takie wyjście usuwa problemy, pojawiające się w przypadku poprzednio stosowanych zapisów, a więc czyni regulacje bardziej klarownymi i przydatnymi w stosowaniu. Nowe kryteria są dużo bardziej praktyczne oraz uzasadnione.
Decyzje środowiskowe – nowe przepisy dotyczące obwieszczeń
Zmiany dotyczą również doręczenia pism, zawiadomień oraz pozostałych dokumentów urzędowych na drodze obwieszczenia. Dotychczas takie rozwiązanie stosowano wówczas, gdy liczba stron postępowania o uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przekraczała 20. Zgodnie z nowymi zapisami liczba ta została zmniejszona do 10. Taka procedura będzie również stosowana w przypadku postępowań odwoławczych oraz innych działań towarzyszących procesowi ubiegania się o decyzję środowiskową.
Nowe przepisy umożliwiają podmiotowi odpowiedzialnemu za przedsięwzięcie zawieszenie postępowania w pewnych określonych przypadkach. Może on uczynić taki krok nawet przy braku zgody innych stron, biorących udział w postępowaniu. Celem zapisu jest ułatwienie działania w przypadku wystąpienia potrzeby wprowadzenia dodatkowych informacji do Karty informacyjnej czy Raportu oddziaływania na środowisko.
Zasady wydłużania „ważności” decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Obecnie decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia obowiązuje przez 6 lat od dnia, w którym weszła w życie. Możliwe jest przedłużenie okresu jej trwania do 10 lat, jednak w myśl starych przepisów konieczne było wykazanie etapowego charakteru przedsięwzięcia. O usunięciu tego zapisu w celu ujednoznacznienia i przyspieszenia procedury była już mowa, jednak w kontekście przedłużania czasu obowiązywania decyzji środowiskowej ważna jest również zmiana terminu składania wniosku. Od teraz nie można uczynić tego wcześniej niż 5 lat od daty uzyskania decyzji. To, według autorów poprawek, ma zapewnić, że określone w dokumentacji środowiskowe warunki prowadzenia przedsięwzięcia będą zgodne z obecnym w danej chwili stanem faktycznym.
Decyzje środowiskowe – pozostałe modyfikacje
Znacząca modyfikacja dotyczy również innych aktów, m.in. ustawy Prawo Budowlane. Zwiększeniu uległa lista działań, które decydują o zmianie sposobu użytkowania danego obiektu. W myśl nowych przepisów, jeżeli podjęta zostanie tam działalność, która może w znaczący sposób oddziaływać na środowisko, będzie to przesłanka do uznania takiej zmiany. Niezwykle ważna jest jednak świadomość, że wówczas potrzebne okaże się wnioskowanie o wydanie decyzji środowiskowej. Uszczelnia to system ocen oddziaływania, wykluczając częste do tej pory przypadki, kiedy Inwestor dokonywał montażu instalacji podlegającej przepisom narzucającym mu uzyskanie decyzji środowiskowej w istniejącym budynku produkcyjnym, który nie wymagał pierwotnie tej decyzji. Obecnie przepisy stały się spójne w tym zakresie.
Znowelizowana ustawa stanowi, że wszystkie postępowania rozpoczęte jeszcze przed wejściem w życie zawartych w niej przepisów będą prowadzone wedle dotychczasowych zasad. Wyjątkiem są tutaj regulacje, które mają na celu wyłącznie usprawnienie procedury ubiegania się o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, a nie wpływają istotnie na obowiązki i uprawnienia stron postępowania.
W drugiej części artykułu przedstawimy Państwu zmiany, jakie zaszły w katalogu przedsięwzięć mogących zawsze oraz potencjalnie oddziaływać na środowisko.