Z roku na rok rośnie liczba obowiązków związanych z ochroną środowiska, jakie muszą spełniać przedsiębiorcy. Pociąga to za sobą również wzrost liczby kar za ich niedopełnianie lub nieprawidłowe wykonanie. Warto trzymać rękę na pulsie i wiedzieć, jakie sankcje są nakładane najczęściej (a co za tym idzie – których obowiązków stosunkowo łatwo nie dopilnować).
Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi
Obowiązki i kary opisane w ustawie z 13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami:
- Obowiązkowe jest prowadzenie ewidencji opakowań, w których produkty są wprowadzane do obrotu. Za nieprowadzenie ewidencji w danym roku kalendarzowym grozi grzywna w wysokości od 5 000 do 500 000 zł.
- Przedsiębiorstwa zobowiązane są do przekazywania organizacjom odzysku opakowań danych, które pozwalają tym organizacjom na realizację ich obowiązków. Grzywna za niedopełnienie tego obowiązku to 5 000 – 500 000 zł.
- Na każde przedsiębiorstwo nakładany jest obowiązek recyclingu i odzysku odpadów opakowaniowych. Kara za brak lub błędy w realizacji obowiązku (czyli tzw. opłata produktowa) jest uzależniona od masy i rodzaju opakowań.
- Kolejnym obowiązkiem przedsiębiorców jest przeznaczanie przynajmniej 2% wartości netto wszystkich opakowań wprowadzonych do obrotu w minionym roku kalendarzowym na kampanie edukacyjne lub na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Grzywna za niedopełnienie tego obowiązku może wynieść od 5 000 do 500 000 zł.
- Na grzywnę narażeni są także przedsiębiorcy, którzy nie zawiadamiają o rozpoczęciu działalności związanej z produkcją, importem czy nabywaniem produktów w opakowaniach. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule 60. ustawy o gospodarowaniu opakowaniami.
- Niezłożenie sprawozdań OŚ-OP1, OPAK-1, OPAK-2 i OPAK-3 podlega karze grzywny w wysokości 500 zł.
- Konieczne jest także składanie tzw. rocznego sprawozdania o produktach w opakowaniach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami opakowaniowymi za rok 2015 i 2016. Kary za niezłożenie raportu opisane są w artykule 180. ustawy o odpadach.
Gospodarka odpadami
Ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 roku nakłada na przedsiębiorców m.in. poniższe obowiązki:
- Terminowe prowadzenie ewidencji odpadów, zgodnie ze stanem rzeczywistym. Grzywna za niedopełnienie obowiązku opisana jest w artykule 180.
- Terminowe złożenie zestawień zbiorczych o odpadach za lata 2012-2014 i 2015-2016. Informacje na temat grzywny: artykuł 237. i 237a.
- Przekazywanie odpadów wyłącznie podmiotom, które posiadają zezwolenie na transport. Kara za naruszenie zasad: areszt lub grzywna (więcej informacji: artykuł 175.).
- Transportowanie, zbieranie oraz przetwarzanie odpadów może odbywać się wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia. Należy ściśle przestrzegać treści pozwoleń. Złamanie zasad podlega karze grzywny – 10 000 zł za transportowanie, od 1 000 do 1 000 000 zł za zbieranie lub przetwarzanie.
- Magazynowanie odpadów nie może powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin i zwierząt. Naruszenie tego prawa grozi aresztem lub grzywną (więcej informacji w artykule 171.). Ponadto magazynować odpady należy zgodnie z artykułem 25. ustawy o odpadach – w sposób selektywny z zachowaniem zabezpieczeń. Nieprzestrzeganie tych zasad podlega karze grzywny lub aresztu (artykuł 174.).
- Nie należy mieszać różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych oraz mieszać odpadów niebezpiecznych z pozostałymi. Kara za złamanie zasad: od 1 000 do 1 000 000 zł.
Emisje gazów
Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku (Prawo ochrony środowiska) opisuje m.in. następujące obowiązki i kary za ich niedopełnienie (lub błędne wypełnienie):
- Przedsiębiorcy, którzy są zobowiązani do sporządzania wykazu opłat środowiskowych, muszą je dostarczać w wyznaczonych terminach, a ich treść nie powinna budzić wątpliwości. W innym wypadku na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara zgodnie z artykułem 288.
- Konieczne jest zgłaszanie informacji o eksploatacji instalacji, a także ich użytkowanie zgodnie z podaną informacją. Za złamanie zasad grozi grzywna (artykuł 342.).
- Instalacje można eksploatować wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia i nie należy naruszać zasad tego pozwolenia. Niedopełnienie obowiązków grozi aresztem lub grzywną (artykuł 351.).
- W wyznaczonym terminie należy składać wykazy dotyczące opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Grzywna za niedopełnienie obowiązku opisana jest w artykule 359.
Gospodarka wodno-ściekowa
Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku (Prawo ochrony środowiska) przewiduje, że przedsiębiorcy, którzy eksploatują instalacje bez pozwolenia wodnoprawnego lub naruszają treść tego pozwolenia, są narażeni na karę grzywny, areszt lub ograniczenie wolności (artykuł 351.).
Pozwolenia zintegrowane
Ustawa o prawie ochrony środowiska (z 27 kwietnia 2001 roku) nakłada na przedsiębiorców obowiązek eksploatacji tylko takich instalacji, dla których uzyskano pozwolenia zintegrowane. W innym wypadku eksploatacja może zostać wstrzymana przez inspektora ochrony środowiska (artykuł 365.), a na przedsiębiorcy grozi areszt, ograniczenie wolności lub grzywna (artykuł 31.).
Składanie sprawozdania PRTR
Zgodnie z ustawą o prawie ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku, przedsiębiorca, który prowadzi instalację, zobowiązany jest do składania sprawozdania PRTR (Pollutant Release and Transfer Register – Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń). Jeśli tego nie zrobi, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może nałożyć na niego karę grzywny w wysokości 10 000 zł. Podanie w sprawozdaniu nieprawdziwych, niekompletnych, niespójnych lub niewiarygodnych danych może zostać ukarane grzywną w wysokości 5 000 zł.
Tematyczne artykuły:
- Informacja Ministra Środowiska nt. wdrażania ustawy z dnia 20 lipca 2018
- Zmiany w ustawie o odpadach
- Opłata recyklingowa
- Zmiany w prawie — Ministerstwo Środowiska reaguje
- Zużyty sprzęt elektroniczny według prawa