Od 1 stycznia 2022 r., na mocy Ustawy z dnia 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, weszły w życie zapisy nowelizujące dotychczasowe prawo. Nowe regulacje są bardzo ważne dla sektora budowlanego, a zwłaszcza dla firm wykonawczych. Co zakładają, jakie wprowadzają obowiązki? Podsumowujemy!
Które ustawy dotyczące gospodarowania odpadami się zmieniły i dlaczego?
Przepisy UE zobowiązują państwa członkowskie do osiągnięcia pułapu 65% w kwestii przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych – do 2035 r. Ma to na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów, zorganizowanie wysokiej jakości recyklingu i wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako istotnego surowca. Aby dostosować przepisy krajowe do norm unijnych, w 2021 r. przyjęto Ustawę z dnia 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o odpadach i niektórych innych ustaw, w tym m.in.:
- ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,
- ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
- ustawy o bateriach i akumulatorach,
- ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach,
- ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.
Nowe definicje w zakresie gospodarowania odpadami
Wprowadzono zmiany w definicjach rodzajów odpadów m.in. bioodpadów, odpadów komunalnych, gospodarowania odpadami, zawartości substancji niebezpiecznych w materiałach i produktach oraz odpadów żywności. W świetle nowych regulacji za odpady komunalne nie można uznać żadnych odpadów produkcyjnych i budowlanych. Pojawiło się kilka nowych definicji dla pojęć takich jak np. odpady budowlane i rozbiórkowe, którym poświęcono nowy rozdział w ustawie o odpadach.
Zapobieganie powstawaniu odpadów – nowy rozdział ustawy o odpadach
W ustawie o odpadach dodano też nowy rozdział: Zapobieganie powstawaniu odpadów, będący katalogiem środków służących do realizacji tegoż celu, wśród których znajdują się m.in.:
- promowanie i wspieranie zrównoważonych modeli produkcji oraz konsumpcji,
- zachęcanie do nieskracania sztucznie cyklu życia produktów,
- wspieranie dostępności części zamiennych,
- zachęcanie do darowizn produktów spożywczych oraz realizacji innych form redystrybucji żywności.
Dodatkowo wprowadzono Krajowy program zapobiegający powstawaniu odpadów (załącznik do krajowego planu gospodarki odpadami), zawierający m.in. precyzyjny spis środków podejmowanych na rzecz przeciwdziałania zaśmiecaniu środowiska czy rozwiązania dotyczące odpadów zawierających znaczne ilości surowców krytycznych. Pojawiło się także kilka nowych zapisów dotyczących systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Odpady budowlane i rozbiórkowe w gospodarce odpadami
Przepisy dotyczące odpadów budowlanych i rozbiórkowych zostały zebrane w nowym rozdziale w ustawie o odpadach. Doprecyzowano obowiązek ewidencji tego rodzaju odpadów, natomiast zwolniono z niego osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami.
Od 1 stycznia 2023 r. wejdzie w życie kilka zapisów mających istotne znaczenie dla sektora budowlanego, a najważniejsze z nich to:
- obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych oraz rozbiórkowych, z podziałem na co najmniej: drewno, metal, szkło, gips, tworzywa sztuczne i odpady mineralne (cegła, beton, płytki, materiały ceramiczne, kamienie),
- obowiązek sortowania odpadów, które nie zostały zebrane selektywnie na co najmniej te same kategorie, które wskazujemy w punkcie wyżej,
- ustalenie sankcji administracyjnej za nieprowadzenie selektywnego zbierania, odbierania i sortowania odpadów.
Utrata statusu odpadów oraz produkty uboczne
W dużej mierze zmieniono również przepisy regulujące warunki uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny: do zgłoszenia potrzebne są już obecnie dowody potwierdzenia spełnienia warunków określonych w przepisach UE lub w dodatkowych regulacjach krajowych. Decyzję wydaje marszałek województwa.
Wprowadzono nowe zapisy dotyczące utraty statusu odpadów, m.in. dodano przepis, który precyzuje, że szczegółowe warunki utraty statusu odpadów określane są w przepisach unijnych lub (jeśli nie zostały w nich ujęte) w zezwoleniu na przetwarzanie i gospodarowanie odpadów, lub rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska (takie rozporządzenie wydano już np. w sprawie destruktu asfaltowego).
W przypadku toczących się postępowań zastosowanie mają przepisy dotychczasowe.
Wnioski o przetwarzanie odpadów, BDO, EDPO, EDPR i KEO
We wnioskach oraz zezwoleniach na przetwarzanie odpadów należy teraz określić rodzaje odpadów, które mogą utracić status odpadów, oraz informacje o spełnieniu szczegółowych warunków utraty statusu odpadów bądź wskazać te warunki, jeśli nie zostały wyznaczone w przepisach UE i rozporządzeniach krajowych.
Wprowadzono również obowiązek dodania w KEO danych o masie i rodzajach produktów oraz materiałów powstałych w wyniku przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku, a te same informacje wskazywać teraz należy też w sprawozdaniu o odpadach. Z kolei w zakresie BDO umożliwiono składanie sprawozdań o korzystaniu z pomocy de minimis za jego pośrednictwem, zaś w przypadku EDPO i EDPR zmieniono poziomy odzysku i recyklingu opakowań.
Zakres nowelizacji ustawy o odpadach i innych ustaw jest rozległy – łatwo się w tych nowych przepisach zagubić. Wszystkim przedsiębiorcom służymy pomocą w Eko-Projekt – zapraszamy na konsultacje!