Od 7 października 2023 r. zaczęła obowiązywać ustawa o rewitalizacji rzeki Odry. To ważny dokument wprowadzający istotne zmiany w Prawie wodnym, które powinny zainteresować zwłaszcza osoby korzystające z pomp ciepła oraz planujące inwestycje wymagające uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Jak dokładnie wyglądają te zmiany? Przedstawiamy je w poniższym artykule.
Czym jest ustawa o rewitalizacji rzeki Odry?
Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o rewitalizacji rzeki Odry (Dz.U. 2023 poz. 1963) ma na celu poprawę jakości wody w Odrze i jej dorzeczu poprzez realizację inwestycji mających poprawić lub przywrócić właściwe funkcjonowanie środowiska naturalnego. Ponadto nowy akt prawny wprowadza m.in. zmiany w systemie opłat za usługi wodne, zaostrzenie kar administracyjnych oraz modyfikuje kwestie dotyczące pozwoleń wodnoprawnych. Powołana zostaje również nowa służba – Inspekcja Wodna. Poniżej przyjrzymy się szczegółom wprowadzonych zmian.
Jak wyglądają zmiany wprowadzone przez ustawę o rewitalizacji rzeki Odry?
Zmiany wprowadzane przez omawianą ustawę można podzielić na kilka grup, które powinny zainteresować różne osoby korzystające z wód rzeki Odry.
Inwestycje mające poprawić warunki środowiskowe rzeki Odry
Ustawa określa szczegółowe zasady wsparcia finansowego przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej oraz warunki przygotowania inwestycji mających na celu:
- poprawę warunków środowiskowych Odry w zakresie jakości i ilości wody w tej rzece,
- poprawę funkcjonowania gospodarki wodno-ściekowej na obszarach mogących wpływać na środowisko wodne w dorzeczu Odry,
- zwiększenie możliwości retencjonowania wody na obszarze zlewni Odry.
Takie działania to m.in. modernizacja oczyszczalni ścieków czy inwestycje związane z modernizacją i budową nowej sieci kanalizacyjnej. To również zadania w obszarze rozpoznawania, bilansowania i ochrony wód podziemnych. Ustawa określa możliwości dofinansowania określonych inwestycji, jakie powinny zostać zrealizowane na Odrze oraz w jej dorzeczu.
Zmiany w systemie opłat za usługi wodne
Wraz z początkiem 2024 roku wprowadzona została górna jednostkowa stawka opłat w formie opłaty zmiennej za pobór wód podziemnych do celów pomp ciepła i akumulatorów ciepła warstwy wodonośnej. Zmiana ta ma na celu zmniejszenie opłat za pobór wody do tego rodzaju działalności. Natomiast wysokość opłaty zmiennej za wprowadzanie ścieków do ziemi albo wody będzie ustalana z uwzględnieniem ilości ścieków podczyszczonych lub oczyszczonych w systemie oczyszczania. Nie będzie pobierana opłata stała za pobór wód do celów leśnych lub rolniczych na potrzeby nawadniania upraw i gruntów, na potrzeby hodowli i chowu ryb, do celów elektrowni wodnych, a także pomp ciepła, które zwracają wodę w tej samej ilości i o niepogorszonej jakości.
Utworzenie Inspekcji Wodnej
Od początku lipca 2024 roku będzie działa nowa służba – Inspekcja Wodna. Do jej zadań będzie należeć kontrola przestrzegania przepisów (ustawy Prawo wodne i ustawy o rybactwie śródlądowym), kontrola gospodarowania wodami (przestrzegania warunków wynikających z pozwoleń wodnoprawnych), jak również wykonywanie czynności uniemożliwiających lub ograniczających korzystanie z urządzeń wodnych eksploatowanych bez wymaganej zgody.
Wprowadzenie zmian systemowych
Starostowie, marszałkowie oraz Wody Polskie zostali zobowiązani do przeprowadzania zbiorczych przeglądów pozwoleń wodnoprawnych i pozwoleń zintegrowanych na wprowadzanie ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych, w obszarze zlewni rzeki Odry. Możliwe będzie cofnięcie lub ograniczenie bez odszkodowania pozwolenia wodnoprawnego, jeśli dalsze korzystanie z wód na warunkach ustalonych w pozwoleniu wodnoprawnym może spowodować stan zagrażający bezpieczeństwu środowiska albo życiu i zdrowiu ludzi.
Zaostrzenie kar administracyjnych
Od początku 2024 roku na podmiot może zostać nałożona kara administracyjna w wysokości od 5000 do 1 000 000 zł, jeśli:
- nie zostaną usunięte zaniedbania w zakresie gospodarki wodnej (pomimo wezwania Wód Polskich), które mogą doprowadzić do stanu zagrażającego zdrowiu lub życiu ludzi, zwierząt albo środowisku;
- podmiot korzysta z wód, wykonuje roboty w wodach, urządzenia wodne lub inne działania wymagające zgody wodnoprawnej bez otrzymania odpowiedniego pozwolenia;
- w czasie obowiązywania ostrzeżenia przed suszą hydrologiczną nie zostaje wstrzymane ani ograniczone wprowadzanie do wód ścieków przemysłowych lub wód zawierających chlorki i siarczany z zakładów górniczych.
FAQ:
1. Jakie zmiany w ustawie Prawo budowlane wprowadza ustawa o rewitalizacji rzeki Odry?
Ustawa o rewitalizacji rzeki Odry zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę dla urządzeń pomiarowych wielkości przepływu wód oraz jakości wód w zakresie przewodności elektrolitycznej właściwej i temperatury, które pozwalają na oszacowanie sumarycznego stężenia siarczanów i chlorków.
2. Czy w nowej ustawie znalazła się informacja o inwestycjach, które mogą otrzymać dofinansowanie?
Tak, dzięki ustawie o rewitalizacji rzeki Odry można dowiedzieć się, które z inwestycji z zakresu gospodarki wodnej mogą liczyć na uzyskanie dofinansowania.
3. Jakie zmiany zaszły w kwestii informowania o zmianach jakości wody?
W nowej ustawie zostały wprowadzone regulacje mające na celu usprawnienie przekazywania informacji przez wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego w sytuacji stwierdzenia zagrożenia lub okoliczności, które mogą spowodować zmianę jakości wody np. w obszarze zasilania ujęcia wody.