Rozporządzenie CBAM - założenia

Szanowni Państwo,

Komisja Europejska opublikowała Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM), w związku z czym informujemy o najważniejszych zapisach:

Na czym polega mechanizm CBAM?

Inicjatywa dotycząca mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (zwanego dalej „CBAM”) należy do pakietu „Gotowi na 55”.

CBAM ma być kluczowym składnikiem unijnego zestawu narzędzi umożliwiających osiągnięcie celu neutralności klimatycznej Unii najpóźniej do 2050 r. zgodnie z porozumieniem paryskim przez zmniejszenie ryzyka ucieczki emisji gazów cieplarnianych wynikającego z wyższego poziomu ambicji klimatycznych Unii.

Oczekuje się, że CBAM pomoże też wspierać obniżanie emisyjności w państwach trzecich.

CBAM jest środkiem ochrony klimatu, który powinien wspierać redukcję emisji gazów cieplarnianych na świecie i zapobiegać ryzyku ucieczki emisji, a jednocześnie zapewniać zgodność z przepisami Światowej Organizacji Handlu.

CBAM dotyczy importu towarów do Unii Europejskiej z krajów trzecich (wyłączone są kraje: Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria oraz terytoria: Büsingen, Helgolan, Livigno, Ceuta, Melilla).

Towary objęte CBAM

Towary określa Załącznik nr I rozporządzenia według ich klasyfikacji w Nomenklaturze Scalonej (CN):

- żelazo,

- stal,

- aluminium,

- nawozy,

- cement,

- energia elektryczna,

- wodór.

Wyłączenia

- towary o niewielkiej wartości - oznaczają towary, których rzeczywista wartość nie przekracza 150 EUR na przesyłkę.

- towary znajdujące się w bagażu osobistym (o małej wartości).

- towary do celów wojskowych.

Wdrożenie CBAM:

1. Okres przejściowy –> 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r. - w okresie przejściowym, importerzy wyrobów objętych CBAM będą zobowiązani m.in. do ustalania emisji „wbudowanych” w importowane przez siebie produkty oraz składania kwartalnych sprawozdań CBAM (obowiązek złożenia pierwszego sprawozdania kwartalnego do dnia 31.01.2024 r.)
2. Wdrożenie CBAM –> od stycznia 2026 r.:

- import do UE wyrobów objętych CBAM możliwy wyłącznie przez podmioty zarejestrowane jako „upoważnieni zgłaszający”

- ustalanie poziomu emisji „wbudowanych” w importowane przez Upoważnionych zgłaszających wyroby objęte CBAM

- nabywanie raz umarzanie odpowiedniej liczby Certyfikatów CBAM odpowiadającej ustalonym wcześniej „zaimportowanym emisjom”

Obowiązki w okresie przejściowym

1. Sprawozdawczość

- sprawozdanie składane kwartalnie w rejestrze przejściowym CBAM (I sprawozdanie składane o dnia 31.01.2024 r. za IV kwartał 2023 r.)

- sprawozdanie zawiera:

1. a) całkowitą ilość każdego rodzaju towarów, wyrażoną w megawatogodzinach w przypadku energii elektrycznej i w tonach w przypadku innych towarów, określoną dla każdej instalacji wytwarzającej towary w państwie pochodzenia;
2. b) rzeczywisty całkowity poziom emisji wbudowanych, wyrażony w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii elektrycznej lub – w przypadku innych towarów – w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę każdego rodzaju towarów, obliczony zgodnie z metodą określoną w załączniku IV;
3. c) całkowite emisje pośrednie obliczone zgodnie z aktem wykonawczym;
4. d) opłatę emisyjną należną w państwie pochodzenia za emisje wbudowane w towary przywożone, z uwzględnieniem rabatów lub innej dostępnej formy rekompensaty.

Nieprzestrzeganie przepisów ww. rozporządzenia niesie za sobą ryzyko nałożenia kary, która ma być „skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca” (art. 35 ust. 5 rozporządzenia).

Najważniejsze obowiązki po wdrożeniu CBAM:

1. Uzyskanie wpisu do rejestru.
2. Składanie rocznych deklaracji (I deklaracja składana do 31.05.2027 r. za 2026 r.).
3. Zakup/przekazanie do umorzenia certyfikatów CAM przez upoważnionych zgłaszających.
4. Upoważniony zgłaszający CBAM zapewnia, aby liczba certyfikatów CBAM na jego rachunku w rejestrze CBAM na koniec każdego kwartału odpowiadała co najmniej 80 % emisji wbudowanych, których poziom określa się na podstawie wartości domyślnych z zastosowaniem metod określonych w załączniku IV, z uwzględnieniem wszystkich towarów przywiezionych przez niego od początku roku kalendarzowego.

Podsumowując, jeżeli w ramach Państwa działalności importowane są towary objęte rozporządzeniem CBAM lub planują Państwo takie działania, należy postępować zgodnie z zapisami ww. rozporządzenia.