8 lipca 2021 roku Sejm uchwalił nowe regulacje w obrębie kilku ustaw – o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, o odpadach oraz ustawy Prawo ochrony środowiska. Projekt m.in. liberalizuje procedury zmiany i wydawania zezwoleń na zbieranie i przetwarzanie odpadów nawet po otrzymaniu negatywnej opinii od WIOŚ. Co to oznacza dla przedsiębiorców? Wyjaśniamy!
Sejmowe prace nad ustawami dotyczącymi zbierania i przetwarzania odpadów
8 lipca 2021 r. Sejm – po trzech czytaniach, pracy w komisjach i uwzględnieniu kilku poprawek – uchwalił nowe regulacje w zakresie trzech ustaw:
- o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,
- o odpadach,
- Prawo ochrony środowiska.
Projekt został już skierowany do Marszałka Senatu i Prezydenta. Jeśli wejdzie w życie, to na jakie zmiany muszą się przygotować przedsiębiorcy?
Przedsiębiorcy kontra Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Z punktu widzenia przedsiębiorców najważniejsza zmiana w ustawach dotyczy opinii wydawanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Do tej pory, jeśli WIOŚ wydał negatywną opinię w sprawie spełnienia przez instalację wymogów środowiskowych, organ administracji był zobowiązany do odmówienia wydania zezwolenia na wytwarzanie, zbieranie i przetwarzanie odpadów. A to z kolei wiąże się często z koniecznością zaniechania działalności w danym miejscu a czasami wręcz zamknięcia firmy! Wielu przedsiębiorców wciąż czeka na stosowną decyzję, jej zmianę bądź aktualizację zezwoleń. Natomiast jeśli WIOŚ już wydał decyzję negatywną, organy nie mogą mu się sprzeciwić – muszą odmówić przedsiębiorcy, który może dopiero odwołać się od decyzji odmownej.
Jeśli nowelizacje ustaw zaczną obowiązywać, sytuacja ta ulegnie zmianie na korzyść właścicieli firm czy zakładów. Nawet pomimo negatywnej opinii WIOŚ, organy będą mogły wydać zezwolenie na gospodarkę odpadami, jeśli tylko stwierdzą, że nie będzie się to wiązało z zagrożeniem dla ludzi i środowiska.
Dłuższy okres magazynowania odpadów
Aktualnie obowiązujące okresy magazynowania odpadów, czyli roczny dla odpadów niebezpiecznych, palnych oraz zmieszanych komunalnych i przetworzonych odpadów komunalnych, a także trzyletni dla pozostałych, mogą wkrótce przestać obowiązywać.
Zgodnie z założeniami nowelizacji ustaw dotyczących odpadów, niebawem może to być tylko jeden okres magazynowania wszystkich rodzajów odpadów – do trzech lat. Wyjątkiem będą wyłącznie odpady przeznaczone do składowania.
Nareszcie bez bubli prawnych
Jako niedociągnięcie w obowiązującym do tej pory ustawodawstwie dotyczącym odpadów uznaje się zwłaszcza przepis, który określa maksymalną łączną masę wszystkich rodzajów odpadów, które mogą być magazynowane w tym samym czasie. Choć ma on na celu walkę z nielegalnym gospodarowaniem odpadami oraz szarą strefą, to rodzi wiele problemów interpretacyjnych i po prostu nie jest praktyczny.
Ustawodawca postanowił usunąć ten przepis, mając na uwadze to, że pozostałe normy w wystarczającym stopniu chronią przed problemem nielegalnej gospodarki odpadami – przewidują obowiązek monitoringu wizyjnego, zapewnienia ochrony przeciwpożarowej oraz kary administracyjne dla tych, którzy ignorują regulacje.
Częściowo zniesiony obowiązek monitoringu wizyjnego
Z obowiązkiem prowadzenia monitoringu wizyjnego składu odpadów niepalnych i nieklasyfikowanych jako niebezpieczne nie zgadzało się duże grono przedsiębiorców, gdyż podnosiło to znacznie koszty prowadzenia działalności. Ustawodawca uwzględnił ten postulat i planuje znieść ten przepis.
Z drugiej strony przewiduje się nowe możliwości „uszczelnienia systemu gospodarki odpadami” – to m.in. skrócenie czasu na podjęcie działalności z zezwoleniem z dwóch lat na rok, co ma ograniczyć takie sytuacje, w których przedsiębiorcy wskazują miejsca magazynowania odpadów, podczas gdy żadne z nich przez długi czas tam nie trafiają.
„Ciemna strona” ustawy – delikty i kary dla przedsiębiorców
Niestety ustawodawca przewiduje także dodatkowo rozszerzenie listy deliktów oraz sankcji administracyjnych, czyli kar pieniężnych, nakładanych przez WIOŚ zwłaszcza w związku:
- ze zlecaniem gospodarowania odpadami podmiotom, które nie są wpisane do rejestru lub które nie uzyskały stosownych zezwoleń,
- z nieprowadzeniem rejestru odpadów lub prowadzeniem ewidencji w sposób nierzetelny, nieterminowy i niezgodny ze stanem faktycznym.
To bardzo niekorzystne dla przedsiębiorców – w końcu problemy z prowadzeniem ewidencji odpadów są nie tylko dość powszechne, ale bardzo często niezamierzone i wynikają jedynie z błędu pracownika. Trzeba też pamiętać o tym – bo ten przepis nie zostanie zniesiony – że kumulacja kar administracyjnych do 150 tys. zł (z 10 lat) wiąże się z odmową wydania nowego zezwolenia lub zmiany już istniejącego.
Mimo to ustawodawca planuje też obniżyć dolne widełki kar administracyjnych – na tysiąc złotych.
Prace nad zmianą ustawy jeszcze trwają – czy nowelizacje zostaną przyjęte w takiej zaproponowanej formie, czy jeszcze się zmienią? Czy faktycznie będą to korzystne zmiany dla przedsiębiorców, jak to się zapowiada? Przyszłość pokaże!